Yapay zeka, para transferlerinde 'diğer' seçeneği ile yapılan ödemeleri mercek altına alıyor. Kira geliri beyanında bulunmayan mülk sahipleri için vergi cezaları gündemde.

Yapay Zeka ile Kira Geliri Takibi: Kiracılar ve Mülk Sahipleri İçin Yeni Riskler

Yapay zeka, para transferlerinde 'diğer' seçeneği ile yapılan ödemeleri mercek altına alıyor. Kira geliri beyanında bulunmayan mülk sahipleri için vergi cezaları gündemde.

Yapay Zeka ve Vergi Takibi

Son dönemde, vergi takiplerinde kullanılan yapay zeka yöntemi, para transferlerini incelemeye aldı. Eğer bir para hesabınıza göndericiden ‘diğer’ seçeneği ile ulaştıysa, kira geliri olmasa bile gelir vergisi cezası ile karşılaşılabilir. Bu durum, mülk sahipleri için ciddi bir risk oluşturuyor.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın vergi takibinde kullandığı yapay zeka sistemi, ‘diğer’ açıklamasıyla gönderilen parayı ‘kira geliri’ olarak algılayabiliyor. Bu nedenle, kişilerin riskli gruba sokulması söz konusu olabiliyor. Çok sayıda kişiye bu şekilde e-tebligatlar gönderildiği ortaya çıktı.

Kira Geliri Elde Edenlerin Tespiti

Kira geliri elde edenlerin tespitinde devletin geniş imkanları bulunuyor. Kişilerin tapulu olan yerde oturup oturmadıkları, adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verileri üzerinden takip edilebiliyor. Ayrıca, elektrik, su abonelikleri gibi veri setlerine de erişim sağlanabiliyor.

Bu tür takipler, devlet açısından kira gelirlerinin denetimi için önemli bir araç haline geliyor. Kira gelir beyanında bulunmayan çok sayıda kişi olduğu için, bu durum vergi kaybına yol açabiliyor.

Kira Ödemelerinin Belgelendirilmesi

2024 yılı Ekim ayında Gelir Vergisi Genel Tebliği ile tahsilat ve ödemelerle ilgili kapsam genişletildi. Artık kira tutarı ne olursa olsun, yapılacak tahsilatlar bankadan yapılmalı. Bu durum, kira tahsilat ve ödemelerinin belgelendirilmesi zorunluluğunu getiriyor.

Belgelendirme ile ilgili zorunluluklara uymayanlara ek cezalar uygulanıyor. Örneğin, elden ödenen 20 bin TL kira bedeli için 5 bin TL asgari ceza tutarı çıkıyor. Bu ceza, kiracı ve kiraya verene ayrı ayrı uygulanıyor.

Beyan Dönemi ve Vergi Ödemeleri

Şu anda bir beyan dönemi içerisindeyiz. Mal sahiplerinin gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor. Dijital vergi dairesine girip hazır beyan sistemi üzerinden vergilerini ödemeleri önem taşıyor. Kiracılar, ödemeleri bankadan yapıyorsa ekstra bir yükümlülükleri bulunmuyor.

Kira geliri beyanı zamanında verilmediğinde, hem kira bedelinin yüzde 5’ine kadar usulsüzlük cezası uygulanıyor hem de istisna tutarından faydalanılamıyor. Bu durum, mülk sahipleri için ciddi mali sonuçlar doğurabiliyor.

Kira Geliri Olmayanlar İçin Çözüm Yolları

Kira geliri olmayan ya da özel bir nedenle artık kira geliri alamayanlar için hazır beyan sisteminde bir dilekçe menüsü mevcut. Eğer gerçekten kira getirisi elde etmiyorsa kişi, ‘istisna dilekçesi vermek istiyorum’ menüsü aracılığı ile dilekçe verebilir.

Bu dilekçelerle düzeltmeler yaparak, kira ödemesi yazıldığında yapay zeka dışında bir beyan olmuş oluyor. Hazır beyan sistemi, yatan bedelde kira yazıldığında mükelleflere hazır beyan gösteriyor. Bu durum, mülk sahiplerinin dikkat etmesi gereken bir husus olarak öne çıkıyor.